Bức thứ mười lăm:
(Kim, Quan du xuân – ra tay trừng trị
bọn cường hào, vừa gây nên hai án mạng)
Bâng khuâng huơng nội hoa đồng
Làng xa bát ngát mấy vồng tre xanh
Cỏ dài lả gió qua nhanh
Chiều Xuân chim tụ trên cành mừng nhau
Nắng chia vàng ửng hàng cau
Thì thùng trống điểm nhịp chầu đình xa
Đầu năm mở hội thưởng hoa
Nào là Quan họ, nào là Trống quân
Hai bên tuấn tử giai nhân
Hoà nhau điệu hát trong ngần đầu thôn (1550)
Sông dài chín ủng hoàng hôn
Khói dâng lãng đãng bên cồn chim kêu
Nhịp hò bơi chải giục đều
Thuyền đua theo ngọn thuỷ triều như bay
Tiếng nào la hét vỗ tay
Ven đê thấp thoáng lửa bay đuốc hồng
Mây phơi giăng đỏ đồi thông
Chùa rêu núi vọng hồi chuông vân tường
Vương, Kim cải dạng dân thường
Thong dong thầy tớ lên đường dạo Xuân (1560)
Dấu hài lân mẫn chúng nhân
Bước đi cây cỏ xanh ngần vàng pha
Nơi thì vào hội Đình Hoa
Cây đu đầu ngõ la đà cành lên
Gái quê má lúm đồng tiền
Khăn vuông mỏ quạ, yếm viền gò xanh
Mắt huyền tươi nét long lanh
Thắt lưng hoa lý trên nhành vờn bay
Người chờ đánh một vòng vây
Bên kia trì xuống, bên này nhún thêm (1570)
Cần tre lại vắt tung lên
Nàng càng xanh mặt, chàng thêm hứng nồng
Chung quanh tròn mắt cười trông
Lắc lư đầu hướng theo vòng đu cao
Nơi thì mở hội thôn đào
Ngoài sân đô vật lăn vào quần nhau
Trống cầm vừa đổ nhịp mau
Hai thân hùng hục – một màu đồng hun
Nơi thì chèo hát i uông
Tiếng kèn eo ét, tấn tuồng múa may (1580)
Diễn viên chỉ đó chỉ đây
Sau cành đuốc lớn mặt mày đỏ ran
Người xem dưới bục lấn tràn
Áo hoen khăn bạc những làn mồ hôi
Tập trung trống trút từng hồi
Hoàng hôn lặng tắt sau đồi tùng xanh
Cội mai phơ phất đôi cành
Con ong kiếm mật bay nhanh bãi chiều
Gió lùa ngọn cỏ đìu hiu
Nam thanh nữ tú dập dìu lại qua (1590)
***
Bỗng nghe tiếng chạy tiếng la
Rượt theo thằng bé quanh nhà lao xao
Người xem không lối ra vào
Trẻ kia còn biết ngả nào chuồn mau
Hầm hầm mặt ngựa đầu trâu
Quật theo đôi gậy, nắm đầu nhắc lên
Lết đi như kéo tấm mền
Buông tay, xác nọ rũ mềm lăn quay
Một người xanh xám mặt mày
Xông vào xác trẻ vừa lay vừa gào (1600)
Con ơi! Con có làm sao
Mẹ đây còn sống thế nào hở con!
Trẻ kia hé mắt héo hon
Nấc lên nhìn mẹ như còn thiết tha
Buông thây con – mụ khóc oà
Rú lên chồm đến người nhà vương tôn
Gã tung đạp, hộc máu mồm
Bước chân lảo đảo, mụ ôm bụng nằm
Quân đâu kéo đến rầm rầm
Nửa mau cấp cứu, nửa ngầm bủa vây (1610)
Kim truyền: Trói hết bọn này
Người quanh đổ lại tiếp tay tức thì
Lôi thôi khăn áo tu mi
Giáo gươm tuốt sáng dẫn đi một đoàn
Mụ run tay chỉ bên đàng
Thều thào, mấp máy hai làn môi khô
Rằng con thân cô thế cô
Chỉ còn đứa bé cậy nhờ thượng quan
Dường như dồn hết hơi tàn
Lời chi tắt nghẹn, xuôi bàn tay yên (1620)
Bên trong trẻ khóc ré lên
Vương truyền khiêng vực xác trên vào nhà
Đầu giường còn bát cháo hoa
Góc tường siêu thuốc hơi phà lửa sôi
Nhìn hai thây chết bồi hồi
Gặng tra mới có một người chịu thưa
***
Rằng chồng mụ nọ năm xưa
Đày làm lính thú nắng mưa cuối trời
Một hôm quần áo tả tơi
Trốn về nhà giữa những lời hăm he (1630)
Cái thân trên búa dưới đe
Hết hào thuốc vặt, lại be rượu đầy
Hết chiều tớ, lại hầu thầy
Nai lưng làm mướn nuôi bầy nhặng xanh
Ít tiền buôn bán để dành
Cởi ra đút lót mấy anh sống nhờ
Có thì giả bộ làm ngơ
Bằng không xách cổ lên chờ cửa quan
Thương con xót vợ cơ hàn
Cắn răng ngậm miệng phàn nàn cùng ai (1640)
Kéo cầy nuôi nợ – lệch vai
Bao nhiêu đày đoạ rạc rài lắm phen
Năm rồi có kẻ ghét ghen
Thế là đóng cũi cài then nhốt vào
Cái thân nhục nhã lính đào
Tù cho đáng kiếp ai vào viếng thăm
Mẹ con làm mướn quanh năm
Thắt lưng buộc bụng khó khăn kể gì
Tháng rồi sinh một hài nhi
Có ai dám mướn thuê gì nữa đâu (1650)
Cảnh nhà trăm mối lo sầu
Thế rồi ngả bệnh nhấc đầu không lên
Thằng cu lớn phải kiếm tiền
Thuốc thang nuôi mẹ quanh miền xin ăn
Kể chi hắt hủi nhục nhằn
Cúi đầu lạy hết khó khăn phiền hà
Xóm trong có một Hoạn gia
Tiền kho bạc đụn đầy nhà quyền danh.
Mấy đời dòng dõi công khanh
Đè đầu bóp cổ dân lành nhiều phen (1660)
Đã đành yên phận bùn đen
Đạp quen người lại cố lèn thật đau
Nuôi thêm một lũ đầu trâu
Làng trên xóm dưới âu sầu bấy nay
Đảo điên như trở bàn tay
Quẹt công lừa của một bầy gian ngoan
Bao người tù rục chết oan
Bắt con, cuớp vợ tiêu tan dần dà
Có ai tính chuyện kêu ca
Nửa đêm ném lửa đốt nhà như chơi (1670)
Đợi trời thì đã tàn hơi
Căm bầm tím ruột, ngậm lời dạ thưa
Tha hồ làm gió làm mưa
Quan trên sợ thế còn chừa mặt ai
Hoạn gia nổi tiếng một “ngài”
Tham lam chật dạ, gái trai tính lừng
Cầm đầu thêm bọn khuyển ưng
Chuyên bề cướp giật, chuyên lùng gái tơ
Chôn vùi bao kiếp đào thơ
Ối thôi! Tội kể đã mờ trời cao (1980)
Chiều nay thầy tớ tiêu dao
Thằng cu vô phúc ném vào – lỡ tay
Trông lên phách lạc hồn bay
Co chân lủi đến chỗ này – rồi yên
Nhờ ơn nhị vị quan trên
Rộng soi mới dám trình lên đôi phần
Nói cho cạn nỗi khổ dân
Rồi ra nát thịt tan thân cũng đành
Dù là voi đạp ngựa phanh
Quyết đem đổi mạng cho thành tiếng kêu (1690)
Khổ đau chất ngất bao điều
Đèn trời soi rõ nay liều mạng thưa
***
Bỗng đâu lốc cuốn bụi mờ
Ào ào ngọn gió vật vờ tàng me
Ai ngờ sau chốn luỹ tre
Lắm phường cẩu tặc kết bè hại nhân
Chẳng kiêng phép nước xa gần
Cậy thần cậy thế – gớm quân lột người
Đường về Xuân cũng kém tươi
Kim truyền đem trẻ về nơi công đàng (1700)
Ra tay phá xích xiềng oan
Bằng không ta sẽ cáo quan trở về
Loading...